نیتروژن یکی از مهم‌ترین عناصر غذایی از نقطه ‌نظر تأثیر آن بر آفات گیاهی می‌باشد به‌طوری‌که می‌تواند بر ویژگی‌های تولیدمثلی، طول عمر و در کل سازگاری آفات تأثیر بگذارد. با این­که نیتروژن پرمصرف‌ترین عنصر کودی و پیش‌نیاز آمینواسیدهاست و بنابراین روی شادابی و رشد گیاه و همچنین تولید اسیدهای آمینه تأثیر می‌گذارد اما بیشبود این عنصر (عدم رعایت نسبت آن با سایر عناصر غذایی) مرسوم‌تر از کمبود آن است و به‌خصوص در کشور ما که کودهای اوره با قیمت بسیار ارزان در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرند، استفاده بیش ‌از حد آن‌ها باعث مشکلاتی همچون افزایش حساسیت گیاهان در برابر آفات می‌شود.

در بسیاری از اوقات گزارش شده است که افزایش بیش‌ از حد مصرف نیتروژن باعث کاهش مقاومت گیاه در برابر آفات می‌شود به‌طوری با افزایش شادابی و سبزینگی و ظریف شدن بافت‌های گیاه، آفات مکنده‌ای همچون شته، زنجره، سفیدبالک، تریپس، پسیل و…… به آن‌ها جذب شده و خسارت بالایی وارد می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که استفاده بیش‌ از حد کودهای نیتروژنه علاوه بر اینکه جذابیت گیاه برای این آفات را بالا می‌برد، حساسیت آن را نیز افزایش می‌دهد و در نتیجه گیاه در برابر آفات آسیب‌پذیرتر می‌شود. به‌علاوه، این شرایط باعث می‌شود که زادآوری و باروری آفات نیز بیشتر شده و جمعیت آن‌ها به سرعت افزایش یابد.

بنابراین استفاده بهینه نیتروژن یکی از مهم‌ترین اصول تغذیه‌ای گیاهان به‌حساب می‌آید، به‌طوری‌که مقدار آن بایستی طوری باشد که باعث کمبود آن در گیاه و کاهش پروتئین‌سازی نشود و به مقدار لازم رشد کند و درعین‌حال از استفاده بیش‌ از حد آن نیز خودداری شود تا دلیلی بر افزایش حساسیت گیاه به آفات نباشد.

در مورد فسفر و حشرات نظرات متفاوتی وجود دارد به‌طوری‌که برخی از محققان گزارش کرده‌اند که افزایش فسفر در گیاه باعث می‌شود حشرات مکنده رشد سریع‌تر و خسارات بیشتری ایجاد کنند درحالی‌که بسیاری از تحقیقات جدید نشان داده است که افزایش کوددهی فسفر در گیاهان مختلف باعث می‌شود که جمعیت آفات مکنده کاهش یابد. با همه این‌ها تحقیق ثابت شده‌ای از تأثیر فسفر بر آفات مختلف که بتوان به همه آفات تعمیم داد وجود ندارد اما می‌توان این‌گونه گفت که فسفر می‌تواند با تقویت گیاه، آن را از نظر مواد غذایی قوی‌تر کند و در نتیجه می‌تواند باعث مقاومت بیشتر به آفات شود.

از طرف دیگر استفاده از فسفر در ابتدای فصل باعث رشد بهتر ریشه می‌شود که این عامل علاوه بر جذب بهتر مواد غذایی و بهبود رشد و وضعیت کلی گیاه، آن را در برابر عوامل خسارتزا نیز مقاوم می‌کند.

پتاسیم مهم‌ترین عنصر تغذیه‌ای در رابطه با مقاومت گیاهان به عوامل خسارتزای زنده و غیر زنده به ‌حساب می‌آید. این عنصر که جز عناصر پرمصرف به‌حساب می‌آید و در بسیاری از فرآیندهای رشدی و متابولیکی گیاهان نقش دارد، تأثیر بالایی بر کاهش خسارت عوامل مختلف بر گیاهان نیز می‌گذارد. تحقیقات نشان داده است که استفاده بهینه از پتاسیم می‌تواند خسارت بسیاری از آفات را کاهش دهد و از طرف دیگر بیشبود این عنصر نیز به‌ندرت گزارش شده است و بنابراین استفاده از آن (به‌خصوص در کشور ما که استفاده از آن در بسیاری از مناطق کمتر از حد استاندارد است) مشکلات مسمومیت را نیز نخواهد داشت.

در بسیاری از تحقیقات کاهش خسارت بسیاری از آفات همچون کنه‌ها، زنجره­ها، زنجرک­ها، شته‌ها و ….. با افزایش مصرف پتاسیم که میزان مقاومت گیاه را بالا می‌برد، گزارش شده است. کمبود پتاسیم باعث کاهش سنتز پروتئین، نشاسته و سلولز و افزایش تجمع ترکیبات با وزن ملکولی پایین همچون اسیدهای آمینه، نیترات، قندهای محلول و اسیدهای آلی می‌شود که این ترکیبات با وزن ملکولی پایین راحت‌تر به‌عنوان ماده غذایی توسط حشرات مورداستفاده قرار می‌گیرند و بنابراین افزایش این مواد با وزن ملکولی پایین، به‌طور غیر مستقیم باعث می‌شود که حمله این آفات بیشتر شود.

همچنین گزارش شده است که با افزایش پتاسیم گیاه، تجمع مواد فنلی افزایش یافته و در نتیجه باعث مقاومت بیشتر گیاه به آفات می‌شود. از این‌رو با افزایش مقاومت گیاهان، حتی در صورت تغذیه آفت از گیاه هم خسارتی که گیاه متحمل می‌شود بسیار کمتر از زمانی است که پتاسیم کمتر در اختیار گیاه قرار داشته است. با توجه به این توضیحات عنصر پتاسیم و کودهای دارای پتاسیم که نقش بسیار مهمی در برنامه‌های تغذیه‌ای دارند و استفاده بهینه و به‌جا از آن و رعایت کردن نسبت مناسب آن با نیتروژن تا حد زیادی می‌تواند مقاومت گیاه در برابر آفات را نیز بیشتر کند.

گوگرد علاوه بر اینکه به‌عنوان یکی از عناصر مهم در کشاورزی به‌حساب می‌آید و نقش مهمی در تغذیه گیاهان ایفا می‌کند، برخلاف سایر عناصر کودی، در بسیاری از موارد نقش مستقیمی بر کنترل آفات گیاهی دارد. گوگرد از 2500 سال قبل به‌عنوان آفت­کش در کشاورزی به کار می‌رفته است و برای کنترل و یا دور کردن بسیاری از آفات از آن استفاده می‌شده است. همچنین نقش بسیار مهم این عنصر در تغذیه گیاهان نیز به اثبات رسیده است به‌طوری‌که این عنصر در ساخت گلوسیدهای چرب در گیاهانی همچون سیر و پیاز و…، ساخت برخی از اسیدهای آمینه در گیاهان، ویتامین‌ها و همچنین برخی آنزیم‌های حیاتی در گیاهان نقش دارد و کمبود آن باعث بروز علائم شدید در بسیاری از گیاهان می‌شود.

از طرفی تأثیر این ماده بر آفات مختلف نیز نشان داده شده است، به‌طوری‌که بسیاری از کنه‌ها و همچنین حشرات مکنده‌ای مانند پسیل‌ها و شته‌ها به این ماده حساس هستند و با استفاده از آن هم می‌توان آن‌ها را کنترل کرد و هم اثر دورکنندگی بر آن‌ها داشت. در مورد کنه تارتن پژوهش‌های زیادی در مورد تأثیر گوگرد گزارش شده است و اثبات شده که گوگرد می‌تواند باعث کنترل کنه‌ها به‌خصوص کنه تارتن باشد. علاوه بر این اثر دورکنندگی و کشندگی این عنصر بر روی برخی آفات مکنده همچون پسیل پسته نشان داده شده است و افزون بر این مصرف بهینه گوگرد به دلیل تغییرات متابولیکی که در گیاه ایجاد می‌کند می‌توان میزان مقاومت آن‌ها را در برابر عوامل خسارتزا افزایش دهد. از این‌رو با استفاده از کودهای گوگردی هم می‌توان نیاز گیاه به این عنصر غذایی را جبران کرده و هم بسیاری از آفات را به‌طور مستقیم و غیرمستقیم کنترل نمود.

این عنصر در بسیاری از منابع جز عناصر مورد نیاز گیاه به‌حساب نمی‌آید اما استفاده آن به حدی مفید و مؤثر است که بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده کود، محصولی که یکی از اجزای آن سیلیسیم باشد را در سبد خود دارند. سیلیسیم معمولاً به‌صورت غیرمستقیم اثر گذاشته و پاشش آن روی برگ می‌تواند بافت‌های گیاهان را خشبی کرده و تغذیه و در نتیجه خسارت بسیاری از آفات (به‌خصوص آفات مکنده) را کاهش دهد.

همچنین از دلایل دیگر کاهش خسارت آفات در اثر استفاده این عنصر این است که با ته‌نشین شدن آن در دیواره آوندهای چوبی، تغذیه آفات از میزبان دچار مشکل شده و تا حد زیادی از خسارت آن‌ها و افزایش جمعیت در گیاه جلوگیری می‌شود. در ایران نیز در سال‌های اخیر استفاده از ترکیبات سیلیسیمی برای کاهش خسارت بسیاری از آفات مورداستفاده قرار می‌گیرد به‌طور مثال پسیل پسته که مهم‌ترین آفت پسته در ایران به‌حساب می‌آید به بسیاری از آفت­کش­ها مقاوم شده است و کشاورزان هرساله خسارت فراوانی از حضور این آفت می‌بینند و بنابراین استفاده از سیلیسیم برای کاهش خسارت آن بسیار بیشتر شده است و کشاورزان با این روش و همچنین ترکیبات غیر شیمیایی، سم‌پاشی را به حداقل رسانده‌اند و بسیاری از کشاورزان توانسته‌اند در کنار استفاده از سیلیسیم و برخی ترکیبات غیر شیمیایی دیگر، با یک بار سم‌پاشی پسیل پسته را به‌طور کامل کنترل کنند.

از سویی دیگر، به‌منظور کنترل بسیاری از آفات مکنده دیگر در محصولات مختلف به‌خصوص محصولات گلخانه‌ای که خسارت آن‌ها بیش‌ از حد معمول است استفاده از سیلیسیم بسیار کارا بوده است.

کلسیم یکی از مهم‌ترین عناصر در کیفیت میوه‌ها و محصول نهایی به‌حساب می‌آید. این عنصر کاتیونی دو ظرفیتی است که به‌آسانی به آپوپلاست وارد شده و به دیواره سلولی در سطح بیرونی غشای سیتوپلاسم می‌چسبد و برخلاف سایر عناصر پرمصرف، حدود 60 درصد آن به دیواره‌های سلول‌ها می‌چسبد و بنابراین موجب استحکام بافت گیاه می‌شود. ازاین‌رو افزایش کلسیم در گیاهان باعث استحکام هر چه بیشتر گیاه و در نتیجه مقاومت گیاه به آفات، بیماری‌ها، تنش‌های غیر زنده و … می‌شود. به‌طور مثال در تحقیقی نشان داده شده است که افزایش مصرف کلسیم در گیاهان مختلف باعث کاهش خسارت حشراتی همچون شته سبز هلو، سفیدبالک، کرم میوه‌خوار لوبیا و شته پنبه می‌شود. علاوه بر این افزایش مصرف کودهای کلسیم‌دار در باغ‌های پسته، می‌تواند به دلیل استحکام دیواره‌های سلولی خسارت پسیل پسته را نیز کاهش دهد.

علاوه بر عناصری که در بالا توضیح داده شدند، عناصر ریزمغذی نیز نقش مهمی در افزایش مقاومت گیاهان به آفات دارند و تحقیقات ثابت کرده است که بسیاری از این عناصر پیش‌نیاز و کوفاکتور تعداد زیادی از آنزیم‌ها هستند که با تولید ترکیباتی در گیاه می‌توانند مقاومت گیاه را با شدت بیشتری القا کنند. به‌طور مثال اثر روی، آهن و منگنز در برخی تحقیقات نشان داده شده است و استفاده از آن‌ها روی گیاه باعث بالا رفتن فعالیت برخی آنزیم‌های دخیل در مقاومت گیاه می‌شود.

از این‌رو استفاده اصولی از عناصر کودی و برنامه‌های تغذیه‌ای مناسب با شرایط منطقه، خاک، آب‌وهوا و…. می‌تواند علاوه بر تأمین عناصر ضروری گیاهان، با افزایش مقاومت گیاهان به عوامل زنده خسارتزا، مانع از کاهش عملکرد شود.